Bij BrainQ Opleidingen hebben we een masterclass over het opioïde-endocannabinoïde systeem gevolgd. Het doel van deze dag was, de verbinding van het endocannabinoïde systeem met het endorfinesysteem te begrijpen, evenals de rol die het speelt binnen de epigenetica. Er is over dit onderwerp reeds veel informatie te vinden, maar het is geen gemakkelijke materie.
Het endorfinesysteem wordt ook wel opioïde systeem genoemd. Endorfines worden door het lichaam geproduceerd en zijn stoffen die functioneren als boodschapper-stoffen in de hersenen. Ze hebben een pijnstillende werking en het maakt dat we ons gelukkig en verbonden voelen. Endorfines zijn een opioïde stof. Opioïden zijn vooral bekend als pijnstillers, zoals tramadol, morfine, codeïne, oxycodon en fentanyl. Onder de term opioïden vallen alle stoffen die effect hebben op de opioïdenreceptoren in ons lichaam. Hieronder vallen dan ook opium en drugs, zoals heroïne.
Wat is dan het endocannabinoïde systeem?
In onze hersenen hebben wij een cannabis systeem: het endocannabinoïde systeem, afgekort ECS. Het is een regulerend systeem en wordt gevormd door de (cannabinoïde) receptoren, de endocannabinoïden en enzymen.
De cannabinoïde receptoren (ontvangstkanalen) heten CB1 en CB2. Ons lichaam produceert stoffen, endocannabinoïden, die veel op de stoffen in cannabis lijken. Cannabinoïden uit planten worden fytocannabinoïden genoemd. In de Cannabisplant – ook wel bekend als Hennep – zijn dat stoffen als CBD, CBG, THC en CBC. Er bestaan ook synthetische cannabinoïden, stoffen die in een laboratorium zijn gemaakt en de werking van THC nabootsen. Deze synthetische cannabinoïden kunnen ernstige bijwerkingen hebben.
De meest bekende endocannabinoïden zijn Anandamide (AEA, N-arachidonoyl-ethanolamine) en 2-AG (2-arachidonoylglycerol). Beide hebben als voorloperstof arachidonzuur, wat een omega 6 vetzuur is.
De werking van het ECS wordt nog onderzocht. Het bestaan van het systeem is nog niet zo lang bekend, namelijk sinds de jaren 90. Belangrijke processen, zoals stress, pijn en wondheling worden beïnvloed door het endocannabinoïde systeem; het reguleert de homeostase. Homeostase is het vermogen van het lichaam om processen in evenwicht te houden, bijvoorbeeld de bloeddruk en onze temperatuur.
Het ECS werkt samen met het opioïde (endorfine)systeem. Zo reguleert de CB1 receptor bijvoorbeeld de afgifte van dopamine en de CB2 receptor de vrijgave van endorfine. De CB1 receptoren vinden we onder andere in de hersenen, de longen, het maagdarmstelsel, de voortplantingsorganen en de spieren. De CB2 receptoren zijn voornamelijk te vinden in de milt, lever, alvleesklier en botten. CBD en THC, de stoffen uit de bekende Cannabis plant, hebben ook invloed op het lichaamseigen cannabinoïde systeem. Zo heeft THC vooral effect op de CB1 receptoren en CBD op CB2 receptoren.
Er zijn veel verschillende factoren die invloed hebben op het ECS, waaronder het opioïde- of endorfinesysteem, de aanwezigheid van vitamine D, glutathion, linolzuur in de voeding, stress, geneesmiddelen en drugs. Overstimulatie van receptoren zorgt voor resistentie, dat is een verminderde gevoeligheid. Dit gebeurt bijvoorbeeld gemakkelijk door het nemen van bepaalde drugs. Het resultaat daarvan is dan ook dat er steeds meer nodig is om de receptoren te kunnen prikkelen en het prettige effect ervan te ervaren. Het begin van een verslaving. Een ander voorbeeld is een eetstoornis zoals anorexia, waarbij de endocannabinoïden 2-AG en Anandamine ook een belangrijke rol spelen. Door extreem veel te bewegen kan er ook resistentie ontstaan.
Wat kunnen we nu doen?
We kunnen het endocannabinoïde systeem epigenetisch herstellen. Dat houdt in dat we naar het hele plaatje kijken. Indien iemand klachten heeft door een verstoord systeem, is het allereerst van belang de oorzaak te achterhalen. Is de oorzaak een trauma, een stressvolle jeugd of het gebruik van pijnstillers? Zodra de oorzaak bekend is kan daar gericht naar behandeld worden. Verder kunnen we aan de slag met het voedingspatroon en de lifestyle om overprikkeling (en daarmee resistentie) te voorkomen.
Herkent u deze klachten of denkt u een verstoord opioïde-endocannabinoïde systeem te hebben? Neem gerust contact met ons op om een afspraak te maken voor een consult.